Trong thời gian 10 năm (2007-2017), từ khi có quyết định của Thủ tướng chính phủ nâng cấp trở thành trường đại học địa phương, Trường Đại học Phú Yên là một trong những điểm sáng trong hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ của tỉnh Phú Yên. Kết quả hoạt động nghiên cứu khoa học- công nghệ của nhà trường không chỉ góp phần phục vụ công tác đào tạo mà còn giải quyết những vấn đề của đời sống và sản xuất, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế- xã hội của địa phương.

Trường Đại học Phú Yên ra đời nhằm phục vụ công cuộc phát triển kinh tế-xã hội cho quê hương Phú Yên và khu vực Nam Trung bộ-Tây Nguyên. Lãnh đạo nhà trường luôn quan tâm, đầu tư cho công tác nghiên cứu khoa học và xác định nghiên cứu khoa học là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và phục vụ dân sinh. Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học được Nhà trường xác định: nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và nghiên cứu triển khai, trong đó nghiên cứu để phục vụ cho đào tạo và phát triển kinh tế -xã hội địa phương được ưu tiên hàng đầu. Để thực hiện nhiệm vụ này, Phòng Quản lý khoa học và Hợp tác quốc tế được thành lập với nhiệm vụ từng bước củng cố, phát triển đội ngũ, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đồng thời vừa làm nhiệm vụ tham mưu, vừa làm đơn vị tổ chức thực hiện, quản lý công tác nghiên cứu khoa học trong trường và các hoạt động nghiên cứu khoa học ngoài trường.

Nhà trường xây dựng định hướng nghiên cứu cho từng năm và phương hướng hoạt động cho từng giai đoạn. Đầu năm học, Nhà trường triển khai hoạt động khoa học công nghệ đến từng cán bộ, giảng viên và sinh viên. Công tác nghiên cứu khoa học từng bước đi vào nề nếp, đúng qui định; các đề tài nghiên cứu của cán bộ, giảng viên và sinh viên nhà trường ngày càng tăng dần về chất lượng và số lượng, phạm vi nghiên cứu được mở rộng, nội dung nghiên cứu mang tính khoa học và thực tiễn. Công tác thông tin khoa học công nghệ đã được tổ chức tốt, thực sự trở thành diễn đàn trao đổi khoa học công nghệ, góp phần tích cực vào công tác trao đổi học thuật, tuyên truyền thông tin, quảng bá cho các hoạt động khoa học công nghệ nhà trường.

Nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường

Trong những năm qua, Trường Đại học Phú Yên luôn là đơn vị đạt nhiều thành tích trong công tác nghiên cứu khoa học, đã thực hiện nhiều đề tài ở các cấp khác nhau. Các lĩnh vực nghiên cứu khoa học của nhà trường rất đa dạng, từ những vấn đề của khoa học tự nhiên, khoa học xã hội nhân văn, đến những nghiên cứu về giáo dục, kinh tế-xã hội và ứng dụng, triển khai công nghệ cao. Trong 10 năm, Trường Đại học Phú Yên đã triển khai thực hiện 190 đề tài các cấp, trong đó cấp tỉnh: 8, cấp trường: 92, cấp khoa: 90. Đã tổ chức nghiệm thu 114 đề tài, trong đó loại A:34, loại B:80. Các đề tài khoa học công nghệ của cán bộ, giảng viên đều tập trung phục vụ cho hoạt động giảng dạy và giải quyết những vấn đề cụ thể về kinh tế, văn hóa, xã hội,… trên địa bàn tỉnh Phú Yên và khu vực Nam Trung bộ - Tây Nguyên. Trong việc triển khai kế hoạch nghiên cứu khoa học hàng năm, Nhà trường định hướng nghiên cứu cho cán bộ, giảng viên tập trung vào việc biên soạn giáo trình, tài liệu tham khảo cho các ngành học ở bậc đại học và cao đẳng nhằm đáp ứng nhu cầu về giáo trình phục vụ công tác dạy và học cũng như làm phong phú thêm hệ thống tài liệu tại thư viện của trường.

Nghiên cứu khoa học ở Trường Đại học Phú Yên bên cạnh phục vụ cho nhiệm vụ chính là giáo dục đào tạo còn phải thực hiện một nhiệm vụ không kém phần quan trọng là đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của khu vực, địa phương. Bởi vì trường đại học ngoài chức năng là nơi giáo dục đào tạo, còn là trung tâm nghiên cứu, chuyển giao công nghệ cho các địa phương, các doanh nghiệp, đơn vị sản xuất. Trong chiến lược phát triển của nhà trường giai đoạn 2011 – 2015 và định hướng đến năm 2020 đã nhấn mạnh: “Nghiên cứu khoa học một mặt giáo phải phục vụ trực tiếp nhiệm vụ phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, mặt khác nghiên cứu khoa học phải xuất phát từ nhu cầu phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa xã hội của tỉnh Phú Yên, của khu vực Nam Trung bộ - Tây nguyên”.

Xuất phát từ định hướng trên, trong 10 năm qua, hoạt động nghiên cứu khoa học-công nghệ của đội ngũ giảng viên nhà trường đã có những đóng góp đáng kể vào thành tích chung của hoạt động nghiên cứu khoa học của tỉnh Phú Yên. Nhiều đề tài được triển khai, nhiều kết quả nghiên cứu được ứng dụng vào các lĩnh vực đã tạo ra hiệu quả nhất định trong đời sống kinh tế- xã hội của địa phương. Thế mạnh của đội ngũ nghiên cứu khoa học của nhà trường là các ngành khoa học xã hội nhân văn, khoa học giáo dục, khoa học tự nhiên và công nghệ với những giảng viên nghiên cứu có trình độ, có kinh nghiệm, vận dụng lý thuyết để giải quyết những vấn đề thực tiễn đang đặt ra ở địa phương. Trong những thành tựu về khoa học xã hội nhân văn tỉnh Phú Yên đạt được trong những năm qua phải nói rằng có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ giảng viên nghiên cứu của Trường Đại học Phú Yên, tập trung ở các ngành quản lý dữ liệu, lịch sử, văn hóa, văn học, giáo dục. Nhiều công trình đã đóng góp những luận cứ khoa học quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, lịch sử và truyền thống cách mạng của tỉnh như: Xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử từ các công trình khoa học phục vụ công tác nghiên cứu-đào tạo tại tỉnh Phú Yên (Trần Văn Chương); Văn học Phú Yên thế kỷ XX, Đặc trưng văn hóa Phú Yên (Nguyễn Thị Thu Trang); Yếu tố thần kỳ trong truyện cổ Nam Trung bộ, Văn học dân gian Phú Yên, Nghiên cứu và đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị các di tích và danh lam thắng cảnh phục vụ hoạt động du lịch tỉnh Phú Yên (Nguyễn Định); Nhân vật chí Phú Yên, Lịch sử chính quyền tỉnh Phú Yên 1945-2009, Lịch sử ngành dân vận tỉnh Phú Yên (Đào Nhật Kim,…) …

Hội thảo khoa học đề tài cấp tỉnh "Nhân vật chí Phú Yên" do Trường Đại học Phú Yên chủ trì

Ngoài việc thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học các cấp, cán bộ, giảng viên còn tham gia các hội nghị, hội thảo khoa học, báo cáo chuyên đề, seminar do các đơn vị khoa chuyên môn, phòng quản lý khoa học trong trường tổ chức. Trong 10 năm, Nhà trường đã tổ chức và phối hợp các đơn vị ngoài trường tổ chức gần 30 hội nghị, hội thảo khoa học gây được tiếng vang và dấu ấn khoa học thiết thực, trong đó nổi bật 2 hội thảo khoa học cấp quốc gia: Vai trò của các trường đại học địa phương trong đào tạo đáp ứng nhu cầu nhân lực phục vụ phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương và khu vực (10/2013), Chữ Quốc ngữ từ khi hình thành đến nay: Sự biến đổi và đóng góp vào văn hóa Việt Nam(10/2015); 3 hội thảo khoa học cấp tỉnh: Nâng cao chất lượng hoạt động NCKH tại Trường Đại học Phú Yên (2-2012), Quy hoạch phát triển đào tạo của Trường Đại học Phú Yên đáp ứng nhu cầu nhân lực phục vụ phát triển kinh tế- xã hội tỉnh Phú Yên và khu vực Nam Trung Bộ - Tây Nguyên (giai đoạn 2014 – 2020 và tầm nhìn đến 2030) (8/2014)), Phát triển xã hội thông tin –Phú Yên 2015 –Hạ tầng và nhân lực (5/2015) và hàng chục hội thảo, hội nghị cấp trường, cấp khoa. Nhà trường còn mời các chuyên gia là các giáo sư giảng dạy ở các trường đại học nổi tiếng ở các nước Mỹ, Bỉ, Nhật, Anh, Pháp,…đến báo cáo các chuyên đề khoa học, thông tin những kết quả nghiên cứu mới trên thế giới cho giảng viên và sinh viên nhà trường cập nhật. Các hoạt động này có tác dụng nâng cao trình độ cho cán bộ, giảng viên, hiện đại hóa phương pháp giảng dạy và nghiên cứu, đồng thời từng bước hội nhập quốc tế và nâng cao vị thế của trường trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ.

Đảng ủy, Ban Giám hiệu luôn động viên, tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, giảng viên gửi đăng bài trên các tạp chí khoa học có uy tín trong nước và quốc tế, cũng như tham gia các hội nghị, hội thảo khoa học do các trường đại học, viện nghiên cứu trong và ngoài nước tổ chức. Kết quả trong giai đoạn 2007-2017 có đến 745 bài báo khoa học của cán bộ, giảng viên được công bố, trong đó có 21 bài đăng ở tạp chí khoa học và hội thảo quốc tế.  

Để đưa công tác thông tin khoa học công nghệ đến với người đọc, Trường đã nâng cấp Thông báo Khoa học thành Tạp chí Khoa học do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép, xuất bản mỗi năm 3 số Tạp chí Khoa học từ năm 2012. Tạp chí được cấp số đăng ký mã số ISSN (ISSN: 0866-7780) từ năm 2013. Số lượng bài viết trên Tạp chí của cán bộ, giảng viên ngày một nhiều và có chất lượng, nhiều bài viết được giới học thuật đánh giá cao. Uy tín và chất lượng của Tạp chí cũng được thừa nhận và Tạp chí đang dần trở thành một diễn đàn có uy tín, nơi đăng tải nhiều bài viết của các nhà khoa học, giáo dục trong và ngoài Trường.

Có thể nói, hoạt động khoa học công nghệ đã gắn kết nhà trường với xã hội, góp phần đáng kể nâng cao vị thế của Trường, làm cho nhà trường trở thành là một trung tâm nghiên cứu khoa học công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực cho tỉnh Phú Yên; góp phần quan trọng nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường và làm cơ sở ban đầu cho hợp tác quốc tế về đào tạo, nghiên cứu khoa học của nhà trường. Ngoài ra, các hoạt động khoa học - công nghệ đã có đóng góp đáng kể vào việc nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học cho cán bộ, giảng viên. Nhà trường cũng có chế độ khen thưởng kịp thời những cán bộ, giảng viên có thành tích cao trong nghiên cứu khoa học hàng năm dưới hình thức khen thưởng chuyên đề, nhằm động viên tinh thần nghiên cứu khoa học trong cán bộ, giảng viên nhà trường.

Công tác chăm lo và phát hiện các tài năng trẻ thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học trong sinh viên để nâng cao chất lượng đào tạo được lãnh đạo nhà trường chú trọng. Thực tiễn cho thấy hoạt động sinh viên nghiên cứu khoa học đã đóng vai trò quan trọng và hiệu quả đối với đào tạo, rèn luyện chuyên môn, nghiệp vụ, tạo tiền đề cho con đường khoa học của các em rộng mở. Nghiên cứu khoa học của sinh viên là hoạt động trí tuệ giúp sinh viên vận dụng phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu khoa học trong học tập và trong thực tiễn, ở đó sinh viên bước đầu vận dụng một cách tổng hợp những tri thức đã học để tiến hành hoạt động nhận thức có tính chất nghiên cứu, bước đầu góp phần giải quyết những vấn đề khoa học do thực tiễn cuộc sống và nghề nghiệp đặt ra để từ đó có thể đào sâu, mở rộng và hoàn thiện vốn hiểu biết của mình. Bằng nhiều hình thức khác nhau như viết tiểu luận, báo cáo thực tập, làm khóa luận, nghiên cứu khoa học sẽ rèn luyện cho sinh viên khả năng tư duy sáng tạo, khả năng phê phán, bác bỏ hay chứng minh một cách khoa học những quan điểm, rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp kiến thức, tư duy lôgic, xây dựng tinh thần hợp tác, giúp đỡ nhau trong hoạt động nghiên cứu khoa học. Trên cơ sở đó, nghiên cứu khoa học sẽ tạo ra những bước đi ban đầu để sinh viên tiếp cận với những vấn đề mà khoa học và cuộc sống đang đặt ra, gắn lý luận với thực tiễn. Tính từ năm 2007 cho đến nay, phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên Nhà trường ngày càng được đẩy mạnh và phát triển với hơn 72 khóa luận được sinh viên thực hiện, trong đó phần lớn đạt kết quả xuất sắc. Năm 2015, Nhà trường ban hành Qui định hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên nên đã thu hút số lượng sinh viên đăng ký thực hiện đề tài khoa học tăng nhiều so với trước, có đến 14 đề tài của sinh viên được đăng ký trong năm 2016. Tại Hội nghị khoa học cán bộ trẻ và sinh viên các trường sư phạm toàn quốc năm 2016 tổ chức ở Thành phố Hồ Chí Minh, có 02 đề tài của sinh viên được chọn báo cáo. Bên cạnh hoạt động NCKH, sinh viên tích cực tham gia liên tục và đạt được nhiều thành tích trong các kỳ thi: Olympic Toán và Olympic các môn học Mác-Lê nin toàn quốc. Năm 2012, nhà trường có sinh viên Nguyễn Bá Thành đạt giải nhất môn Giải tích và đạt giải nhì môn Đại số, sinh viên Trần Thu Thỏa đạt giải nhì môn Giải tích, sinh viên Lâm Đạo Võ đạt giải ba môn Đại số và đạt giải khuyến khích môn Giải tích trong kỳ thi Olympic Toán sinh viên toàn quốc tổ chức tại Trường Đại học Phú Yên. Năm 2015, kỳ thi Olympic Toán sinh viên toàn quốc tổ chức tại Đại học Kinh tế Huế, sinh viên Nguyễn Huỳnh Tấn Trung đạt giải nhất môn Đại số, sinh viên Võ Thị Mỹ Hưng đạt giải ba môn Đại số. Năm 2016, kỳ thi Olympic Toán sinh viên toàn quốc tổ chức tại Đại học Qui Nhơn các sinh viên Võ Thị Mỹ Hưng đạt giải nhì môn Đại số và giải ba môn Giải tích, sinh viên Đào Thị Hồng Dầu đạt giải ba môn Đại số và giải khuyến khích môn Giải tích, sinh viên Lê Xuân Vinh đạt giải ba môn Đại số, sinh viên Nguyễn Trần Tuấn Minh đạt giải ba môn Đại số.

 Hoạt động nghiên cứu khoa học của sinh viên đã góp phần tạo ra bầu không khí học tập mới cho sinh viên Nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, giúp sinh viên tự trang bị cho mình năng lực sáng tạo, khả năng làm việc độc lập, trau dồi tri thức và các phương pháp nhận thức khoa học đồng thời hình thành ở sinh viên những phẩm chất của nhà nghiên cứu. Từ đó cho phép thực hiện việc đào tạo những chuyên gia năng động, tư duy sắc bén, có năng lực nghiên cứu và sáng tạo.

Sinh viên Trường Đại học Phú Yên trong giờ thực hành Hóa học - Ảnh tư liệu

Trên cơ sở thành tựu khoa học - công nghệ trong 10 năm qua, và trước thềm năm học mới 2017-2018 nhà trường triển khai thực hiện nhiệm vụ khoa học - công nghệ trong thời gian tới sẽ tập trung vào các định hướng sau:

- Đổi mới và đẩy mạnh hơn nữa hoạt động nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ tương xứng với tiềm năng và vị thế của nhà trường; gắn chặt nghiên cứu khoa học với đào tạo và phát triển kinh tế-xã hội địa phương, khu vực.

- Thu hút đông đảo lực lượng khoa học công nghệ trong nhà trường hình thành các nhóm nghiên cứu đủ sức và lực giải quyết những vấn đề thời sự về khoa học công nghệ hiện nay và trong tương lai.

- Tiếp tục đầu tư tăng cường nguồn lực nghiên cứu khoa học công nghệ cho cán bộ, giảng viên và sinh viên; khai thác có hiệu quả hơn các phòng thí nghiệm, thực hành hiện có phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học.

- Không ngừng nâng cao chất lượng Tạp chí Khoa học Trường Đại học Phú Yên, phấn đấu đưa Tạp chí vào danh mục các tạp chí được tính điểm khoa học trong Hội đồng chức danh GS nhà nước .

- Cải tiến và đổi mới công tác quản lý đề tài nghiên cứu khoa học các cấp; xây dựng hệ thống dữ liệu về các đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ các cấp.

- Tăng cường hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ, tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức và cơ quan trong và ngoài nước về nghiên cứu, hợp tác khoa học công nghệ.

- Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học sinh viên, đưa công tác nghiên cứu khoa học sinh viên thành một phong trào sôi nổi, rộng khắp và thực sự đóng góp cho công tác đào tạo nguồn nhân lực nhà trường.

TS.Đào Nhật Kim - Trưởng phòng Quản lý Khoa học & Hợp tác Quốc tế