Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phan Đình Phùng chúc mừng các sinh viên tham gia Trường hè Toán học 2019 - Ảnh: THÚY HẰNG

Nhân dịp Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán tổ chức Trường hè Toán học sinh viên năm 2019 tại Trường đại học Phú Yên, Báo Phú Yên đã có cuộc trao đổi với PGS-TS Lê Minh Hà, Giám đốc điều hành của viện này về việc “tiếp sức” học sinh, sinh viên học toán.

* Toán là môn khoa học tự nhiên rất quan trọng trong chương trình giảng dạy phổ thông. Còn vào đại học, môn học này sẽ như thế nào đối với sinh viên, nhất là sinh viên sư phạm Toán, thưa PGS?

- Toán là bộ môn khoa học tự nhiên mà mỗi học sinh phải học tập từ năm lớp 1 đến lớp 12. Đây là một môn học có vị trí đặc biệt quan trọng trong chương trình giáo dục phổ thông trước đây cũng như trong chương trình giáo dục phổ thông mới mà Bộ GD- ĐT vừa ban hành vì đây là một môn học tốt nhất rèn luyện tư duy phân tích, tư duy trừu tượng bên cạnh các kỹ năng khác.

Đối với chương trình đại học, cụ thể là ngành sư phạm Toán thì một mục tiêu quan trọng là đào tạo giáo viên Toán cho các trường phổ thông. Vì thế yêu cầu đối với sinh viên sư phạm Toán không chỉ là nắm vững được các kiến thức toán học và rèn luyện kỹ năng sư phạm mà xa hơn nữa, còn cần phải có được một cái nhìn tương đối tổng thể về toán học và ứng dụng của toán học trong đời sống để có thể chuyển tải được một cách đầy đủ nhất ý nghĩa và nội dung toán học được giảng dạy.

Năm 2010, Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2010-2020 được phê duyệt với mục tiêu phát triển nền toán học Việt Nam đa dạng, bền vững và mạnh mẽ về mọi mặt. Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán là đơn vị thường trực điều phối chương trình. Hàng năm, viện thường xuyên tổ chức Trường hè Toán học để đào tạo và bồi dưỡng giáo viên, học sinh THPT chuyên Toán và sinh viên đại học các ngành Toán, sư phạm Toán trên cả nước.

Trường hè Toán học sinh viên đang được tổ chức ở Phú Yên năm nay có 120 sinh viên, dành cho hai đối tượng chính là các sinh viên ngành sư phạm Toán và các ngành toán khác, bao gồm cả toán học, toán ứng dụng, toán tin và thống kê...

PGS-TS Lê Minh Hà

* Thưa PGS, Trường hè Toán học được Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán tổ chức là để đào tạo và bồi dưỡng giáo viên, học sinh THPT chuyên Toán và sinh viên đại học các ngành Toán, sư phạm Toán trên cả nước. Năm nay, nội dung mà Trường hè Toán học hướng đến là gì?

- Từ năm 2015 đến nay, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán đã tổ chức thường xuyên các trường hè, trong đó có 3 trường hè (được tổ chức ở ba miền đất nước) dành cho giáo viên và học sinh THPT chuyên, mỗi trường kéo dài khoảng 1 tuần; và 1 trường hè kéo dài 2 tuần dành cho sinh viên.

Các giảng viên được viện mời tham gia giảng dạy tại các trường hè dành cho giáo viên và học sinh đều là các chuyên gia uy tín, nhiều kinh nghiệm hướng dẫn và bồi dưỡng học sinh giỏi, còn các Trường hè dành cho sinh viên thì chúng tôi chủ trương mời các nhà khoa học trẻ, nhiều người đã có thời gian dài học tập và làm việc ở nước ngoài để giới thiệu với sinh viên bên cạnh những kiến thức mới còn là những phương pháp học tập và làm việc mới.

Về nội dung chuyên môn, năm 2019, Trường hè Toán học dành cho giáo viên và học sinh THPT chuyên, ngoài tập trung bồi dưỡng kiến thức phục vụ bồi dưỡng học sinh giỏi toán các cấp, chương trình còn cung cấp cho giáo viên và học sinh các kiến thức nâng cao về toán học.

Chủ đề được chọn là số học và giải tích. Trong đó có một chuyên đề mới được tổ chức giảng dạy cho giáo viên cốt cán ở tất cả các trường THPT là mạch Thống kê và xác suất trong chương trình giáo dục phổ thông mới.

Với Trường hè Toán học sinh viên, các chuyên đề được lựa chọn năm nay đều có tính chất liên ngành, phối hợp một cách nhuần nhuyễn các công cụ toán học mà sinh viên được trang bị trong hai năm đầu của chương trình đại học. Qua đó, chúng tôi hy vọng rằng sinh viên sẽ nhìn thấy được một cách rõ ràng hơn cấu trúc tổng thể của chương trình đào tạo ngành Toán, mối liên hệ chặt chẽ giữa các môn học, các ngành.

Tôi muốn nhấn mạnh điều này vì trong thực tế, vì lý do từ phía sinh viên và cả từ phía giảng viên, nhà trường mà có lẽ đa số sinh viên chỉ nhìn thấy ở chương trình đào tạo như là một tập hợp rời rạc các môn học, không có liên quan gì với nhau. Điều này dẫn đến tình trạng khi học các môn ở khối kiến thức nâng cao thì sinh viên đã gần như quên hết các kiến thức cơ bản được học trước đó.

* Nhiều người nghĩ rằng học toán ít có áp dụng ngoài thực tế, điều này có đúng không, thưa PGS?

- Hoàn toàn không đúng. Đây là một lý do mà tôi cho rằng sinh viên ngành sư phạm Toán lại càng cần phải được học và làm quen với những ứng dụng đa dạng của toán học, không chỉ trong khoa học công nghệ mà còn trong âm nhạc, nghệ thuật và đời sống hàng ngày. Để sau này, khi đứng trên bục giảng, các thầy/cô có thể giới thiệu cho học sinh về những ứng dụng đó và qua đó giúp cho các em hiểu rõ hơn mục đích, ý nghĩa của việc học toán.

Vào đầu tháng 6 vừa qua, trong khuôn khổ của hội nghị Toán học Việt - Mỹ tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định (do Hội Toán học của hai nước phối hợp tổ chức), chúng tôi đã cùng với Trường đại học Quy Nhơn và Viện Dữ liệu lớn thuộc Tập đoàn Vingroup tổ chức diễn đàn về Toán trong công nghiệp. Tham dự diễn đàn có rất nhiều đại diện của các doanh nghiệp lớn ở Quy Nhơn cũng như trên toàn quốc.

Một điều mà các đại biểu đều thống nhất là trong thời đại chuyển đổi số đang diễn ra, với các công nghệ mới như Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn… thì vai trò của toán học lại càng trở nên quan trọng hơn, nhu cầu về việc làm trong nền kinh tế đối với nhân lực có trình độ toán học cao sẽ ngày càng gia tăng, và thậm chí, năng lực toán học sẽ trở thành một trong những thước đo năng lực cạnh tranh của nền kinh tế của một đất nước.

Học sinh Trường tiểu học Trưng Vương (TP Tuy Hòa) học toán - Ảnh: THÚY HẰNG

* Có rất nhiều học sinh phản ánh rằng chương trình học toán ở bậc phổ thông quá nặng và khó. Vậy PGS có những lời khuyên nào với các em trong việc học tập?

- Đúng là học toán không dễ, và không phải tất cả mọi học sinh đều có năng lực toán học tốt. Tôi hy vọng là chương trình giáo dục phổ thông mới, đặc biệt là mạch toán học, sẽ có những định hướng phù hợp dành cho từng đối tượng học sinh.

Mặt khác, như tôi đã nói ở trên, nhu cầu về nguồn nhân lực toán học đang ngày một gia tăng, và những người lao động tương lai có trình độ, có năng lực toán học cao chắc chắn sẽ có được những vị trí việc làm tốt, không bị ảnh hưởng nhiều bởi xu thế tự động hóa, robot hóa…

Vì thế tôi nghĩ rằng các em học sinh đừng chọn lựa sự dễ dãi lúc ban đầu, hãy tấn công vào những tri thức mới, dù có thể khó đi lúc ban đầu, nhưng sau đó là cả một bầu trời cơ hội rộng mở hơn.

* Xin cảm ơn PGS!

Theo Báo Phú Yên online.